Postanowienie nº Z.U. 2012 / 6A / 69 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), June 19, 2012

• Resolution Date: June 19, 2012
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

69/6/A/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 19 czerwca 2012 r.

Sygn. akt SK 37/08

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Andrzej Rzepliński - przewodniczący

Stanislaw Biernat

Zbigniew Cieślak

Maria Gintowt-Jankowicz

Miroslaw Granat

Wojciech Hermeliński

Adam Jamróz

Marek Kotlinowski

Teresa Liszcz

Malgorzata Pyziak-Szafnicka

Stanislaw Rymar - II sprawozdawca

Piotr Tuleja - I sprawozdawca

Slawomira Wronkowska-Jaśkiewicz

Andrzej Wróbel

Marek Zubik,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 czerwca 2012 r., polączonych skarg konstytucyjnych Adriana Klepacza, Ewy Walczak oraz Aleksandry Dziąćko-Bagińskiej o zbadanie zgodności:

art. 55 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.), będącego ustawowym odpowiednikiem art. 179 Konstytucji, rozumianego w ten sposób, że dopuszcza możliwość niepowolania sędziego przez Prezydenta, pomimo wniosku Krajowej Rady Sądownictwa, w szczególności na podstawie bliżej nieokreślonych kryteriów oraz bez podania żadnego uzasadnienia z art. 179,

art. 179 w związku z art. 2 i art. 7, z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2, art. 60, art.

32, art. 30, art. 2, art. 7, art.10 ust. 1, art. 173, art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

UZASADNIENIE

I

1. W trzech skargach konstytucyjnych z 16 kwietnia 2008 r. skarżący Adrian

   2

   Klepacz, Ewa Walczak oraz Aleksandra Dziąćko-Bagińska wnieśli o stwierdzenie, że art. 55 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.; dalej: prawo o ustroju sądów powszechnych) rozumiany w ten sposób, że dopuszcza możliwość niepowolania sędziego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pomimo wniosku Krajowej Rady Sądownictwa, na podstawie bliżej nieokreślonych kryteriów oraz bez podania żadnego uzasadnienia, jest niezgodny z art. 179, art. 179 w związku z art. 2 i art. 7, z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2, art. 60, art. 32, art. 30, art. 2, art. 7, art.10 ust. 1, art. 173, art. 178 ust. 1 Konstytucji. W wyniku wstępnego rozpoznania, skargi konstytucyjne zostaly przekazane do merytorycznego rozpoznania.

   Zarządzeniem Prezesa Trybunalu Konstytucyjnego z 24 lipca 2008 r., ze względu na tożsamość przedmiotową, zostaly one polączone do wspólnego rozpoznania wraz ze skargami Marka Dobrasiewicza (skargi z 15 stycznia 2008 r. oraz z 16 kwietnia 2008 r.).

   Postanowieniem z 29 listopada 2010 r. o sygn. SK 37/08 Trybunal Konstytucyjny umorzyl postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej Marka Dobrasiewicza ze względu na zbędność wydania wyroku (OTK ZU nr 9/A/2010, poz. 119). W uzasadnieniu Trybunal Konstytucyjny stwierdzil, że "skarżący Marek Dobrasiewicz zostal ostatecznie powolany - postanowieniem Prezydenta RP z 2 czerwca 2009

   18. o powolaniu do pelnienia urzędu na stanowisku sędziego, nr 1130-24-09 (M. P. Nr 63, poz. 833) do pelnienie urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie (pkt III.8. postanowienia). Tym samym skarżący (...) osiągnąl zamierzony cel, jakim bylo powolanie go na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego, również w odniesieniu do wyznaczenia miejsca slużbowego (siedziby) sędziego - Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie. W tych okolicznościach nie można mówić o tym, że zarzucane naruszenie praw i wolności, w odniesieniu do tego skarżącego, jest aktualne. (...) Skarga konstytucyjna spelnia bowiem dwie, nierozerwalnie związane ze sobą funkcje: ochrony naruszonych konstytucyjnych wolności lub praw jednostki oraz środka prawnego zmierzającego do eliminacji niekonstytucyjnego porządku prawnego. Rozerwanie tej więzi obu wymienionych funkcji prowadziloby do pozbawienia skargi jej nadzwyczajnego i subsydiarnego charakteru, a więc cech stanowiących o jej istocie (por. postanowienie TK z 28 listopada 2001 r., sygn. SK 12/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 267)".

   1.1. Stan faktyczny leżący u podstaw skarg konstytucyjnych.

   1.1.1. W 2005 r. skarżący A. Klepacz zlożyl wniosek o powolanie na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze. Kandydatura uzyskala pozytywną opinię wlaściwego Zgromadzenia Ogólnego Sędziów. Następnie zostala przedstawiona Ministrowi Sprawiedliwości i Krajowej Radzie Sądownictwa (dalej: KRS), która pozytywnie ją rozpatrzyla, ocenila oraz przedstawila Prezydentowi wniosek o powolanie skarżącego na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze.

   Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2008 r. w sprawie powolania do pelnienia urzędu na stanowisku sędziego (M. P. Nr 4, poz. 38; dalej: postanowienie z 3 stycznia 2008

   r.) Prezydent, na podstawie art. 179 Konstytucji, odmówil powolania skarżącego na to

   stanowisko.

   Skarżący wniósl do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie "skargę na bezczynność Prezydenta w przedmiocie powolania do pelnienia urzędu na stanowisku sędziego". Skarga zostala odrzucona postanowieniem z 11 marca 2008 r. (sygn. akt II SAB/Wa 21/08). W ocenie sądu, akt powolania na stanowisko sędziego nie dotyczy dzialalności administracji publicznej, a tym samym skarga na bezczynność glowy państwa nie podlega kognicji sądów administracyjnych.

   1.1.2. W 2006 r. skarżąca E. Walczak zlożyla wniosek o powolanie na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Środzie Wielkopolskiej. Kandydatura uzyskala pozytywną

   3

   opinię wlaściwego Zgromadzenia Ogólnego Sędziów. Następnie zostala przedstawiona Ministrowi Sprawiedliwości i KRS, która pozytywnie ją rozpatrzyla, ocenila oraz przedstawila Prezydentowi wniosek o powolanie skarżącej na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Środzie Wielkopolskiej.

   Postanowieniem z 3 stycznia 2008 r. Prezydent, na podstawie art. 179 Konstytucji, odmówil powolania skarżącej na to stanowisko.

   Skarżąca wniosla do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie "skargę na bezczynność Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie powolania do pelnienia urzędu na stanowisku sędziowskim". Skarga zostala odrzucona postanowieniem z 19 marca 2008 r. (sygn. akt II SAB/Wa 17/08). W ocenie sądu, akt powolania na stanowisko sędziego nie dotyczy dzialalności administracji publicznej, a tym samym skarga na bezczynność glowy państwa nie podlega kognicji sądów administracyjnych.

   1.1.3. W 2006 r. skarżąca A. Dziąćko-Bagińska zlożyla wniosek o powolanie na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Gliwicach. Kandydatura zostala przedstawiona Ministrowi Sprawiedliwości i KRS, która pozytywnie ją rozpatrzyla, ocenila oraz przedstawila Prezydentowi wniosek o powolanie skarżącej na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Gliwicach.

   Postanowieniem z 3 stycznia 2008 r. Prezydent, na podstawie art. 179 Konstytucji, odmówil powolania skarżącej na to stanowisko.

   Skarżąca wniosla do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie "skargę na bezczynność Prezydenta", która zostala odrzucona postanowieniem z 17 marca 2008 r. (sygn. akt II SAB/Wa 18/08). W ocenie sądu, akt powolania na stanowisko sędziego nie dotyczy dzialalności administracji publicznej, a tym samym skarga na bezczynność glowy państwa nie podlega kognicji sądów administracyjnych.

   1.2. Uzasadnienie skarg konstytucyjnych.

   1.2.1. Wychodząc z zalożenia, że normy konstytucyjne nie upoważniają Prezydenta do podejmowania dalszych czynności po przedlożeniu wniosku przez KRS, w uzasadnieniu skarg konstytucyjnych argumentowano na rzecz niezgodności art. 55 § 1 prawa o ustroju sądów powszechnych z art. 2, art.7, art. 10 ust. 1 art. 30, art. 173, art. 178 ust. 1, art. 179 Konstytucji.

   W ocenie skarżących, ani art. 179 Konstytucji, ani art. 144 ust. 3 pkt 17 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do wydania przez Prezydenta postanowienia w sprawie powolania do pelnienia urzędu na stanowisku sędziego, w którym odmawia on powolania. Dzialanie takie należy uznać za pozbawione podstawy prawnej oraz naruszające konstytucyjną zasadę legalizmu i zasadę demokratycznego państwa prawnego. Odmowa powolania na stanowisko osoby wskazanej we wniosku KRS stanowi nieuprawnioną ingerencję w funkcjonowanie wladzy sądowniczej, która powinna być odseparowana od pozostalych wladz. Gwarancje niezawislości wladzy sądowniczej i niezależności sądów nie odnoszą się bowiem jedynie do sfery orzeczniczej, ale obejmują również procedurę nominacyjną sędziów.

   Przepis stanowiący podstawę odmowy powolania sędziego przez Prezydenta narusza ponadto konstytucyjny nakaz ochrony godności czlowieka. Zważywszy, że wskazany przez KRS kandydat na sędziego spelniać musi prawem określone przeslanki, odmowa powolania stawia pod znakiem zapytania cechy charakteru kandydata oraz podważa jego kompetencje, a przez to narusza jego dobre imię i godność.

   1.2.2. Wychodząc z zalożenia, że normy konstytucyjne upoważniają Prezydenta do podejmowania dalszych czynności po przedlożeniu stosownego wniosku przez KRS, w uzasadnieniu skarg konstytucyjnych argumentowano na rzecz niezgodności art. 55 § 1

   4

   prawa o ustroju sądów powszechnych z art. 32, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 60 Konstytucji.

   Zdaniem skarżących, jeżeli przyjąć, że Prezydent może odmówić powolania sędziego, wówczas należy uznać, iż art. 55 § 1 prawa o ustroju sądów powszechnych nie powinien stanowić wylącznie powtórzenia art. 179 Konstytucji, ale powinien w szerszym zakresie regulować uprawnienia Prezydenta wobec wniosku KRS, w tym dopuszczalności ponownego badania akt kandydatów na sędziów oraz sposoby procedowania. Prawodawca ma zatem konstytucyjny obowiązek ustawowego dookreślenia procedury stosowanej w wypadku wydania przez Prezydenta postanowienia o odmowie powolania do pelnienia urzędu na stanowisku sędziego. Brak stosownej regulacji należy uznać za pominięcie prawodawcze...