Wyrok nº Z.U. 2012 / 7A / 75 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), July 09, 2012

• Judge: Miroslaw Granat
• Resolution Date: July 09, 2012
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

75/7/A/2012

WYROK

z dnia 9 lipca 2012 r.

Sygn. akt P 8/10*

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Maria Gintowt-Jankowicz - przewodniczący

Zbigniew Cieślak

Miroslaw Granat - sprawozdawca

Wojciech Hermeliński

Adam Jamróz,

protokolant: Krzysztof Zalecki,

po rozpoznaniu, z udzialem sądu przedstawiającego pytanie prawne oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniu 9 lipca 2012 r., pytania prawnego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, czy:

1) art. 14 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202), w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 176, poz. 1236), w zakresie, w jakim nie różnicuje przy wymiarze kary administracyjnej sytuacji podmiotów zobowiązanych do tworzenia sieci z uwagi na stopień dokonanego pokrycia siecią terytorium kraju, jest zgodny z art. 2 Konstytucji, to jest z wynikającą z niego zasadą adekwatności (proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do zakladanego celu regulacji,

2) art. 2 ustawy z 29 czerwca 2007 r. powolanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nakazuje stosować do obliczania oplaty za brak sieci w 2006 r. art. 14 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z 20 stycznia 2005 r. powolanej w punkcie 1 w pierwotnym brzmieniu, jest zgodny z art. 2 Konstytucji, to jest z wynikającą z niego zasadą adekwatności (proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do zakladanego celu regulacji,

o r z e k a:

1. Art. 14 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202 i Nr 175, poz. 1458, z 2007 r. Nr 176, poz. 1236, z 2009 r. Nr 79, poz. 666, Nr 92, poz. 753 i Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 28, poz. 145 i Nr 76, poz. 489 oraz z 2011 r. Nr 63, poz. 322), w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 176, poz. 1236), w zakresie, w jakim nie różnicuje wysokości oplaty za brak sieci z uwagi na stopień pokrycia siecią terytorium kraju, jest zgodny z wynikającą z art. 2 Konstytucji

   * Sentencja zostala ogloszona dnia 17 lipca 2012 r. w Dz. U. z 2012 r. poz. 820.

   2

   Rzeczypospolitej Polskiej zasadą adekwatności (proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do zakladanego celu regulacji.

2. Art. 2 ustawy z 29 czerwca 2007 r. powolanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nakazuje stosować do obliczania oplaty za brak sieci w 2006 r. art. 14 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z 20 stycznia 2005 r. powolanej w punkcie 1 w pierwotnym brzmieniu, jest zgodny z wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadą adekwatności (proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do zakladanego celu regulacji.

   UZASADNIENIE

   I

1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA w Warszawie, sąd pytający), postanowieniem z 16 listopada 2009 r. (sygn. akt IV SA/Wa 1383/09) zwrócil się do Trybunalu Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, czy art. 14 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.

   U. Nr 25, poz. 202, ze zm.; dalej: ustawa o recyklingu), w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 176, poz. 1236; dalej: nowelizacja z 2007 r.), w zakresie, w jakim nie różnicuje przy wymiarze kary administracyjnej sytuacji podmiotów zobowiązanych do tworzenia sieci z uwagi na stopień dokonanego pokrycia siecią terytorium kraju, oraz art. 2 nowelizacji z 2007 r. w zakresie, w jakim nakazuje stosować do obliczania oplaty za brak sieci w 2006 r. art. 14 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy o recyklingu w jego pierwotnym brzmieniu, są zgodne z art. 2 Konstytucji i z wynikającą z niego zasadą adekwatności (proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do zakladanego celu regulacji.

   1.1. W stanie faktycznym zawislej przed WSA w Warszawie sprawy spólka, wprowadziwszy na terytorium Polski w 2006 r. ponad 1 000 pojazdów, zlożyla w ustawowym terminie do 31 marca 2007 r. roczne sprawozdanie o wysokości należnej oplaty za brak sieci zbierania pojazdów za rok 2006. W sprawozdaniu spólka podala, na podstawie zalączonych dokumentów, iż zapewnila w 2006 r. sieć zbierania pojazdów pozwalającą na efektywne zbieranie pojazdów wycofanych z eksploatacji zgodnie z ustawą o recyklingu i w związku z tym nie powstal obowiązek naliczenia i wniesienia oplaty za brak utworzenia sieci zbierania pojazdów za 2006 r. Pod koniec 2008 r. Glówny Inspektor Ochrony Środowiska (dalej: GIOŚ) wszcząl z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie.

   Po stwierdzeniu naruszenia przez spólkę obowiązku zapewnienia sieci zbierania pojazdów wynikającego z art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu oraz po uzyskaniu stanowiska spólki co do wskazanej oceny, GIOŚ w decyzji z 3 kwietnia 2009 r. (nr DKR-420-1213d1/08/09/kc), wydanej na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o recyklingu, określil zobowiązanie spólki za rok 2006 w wysokości prawie 15 mln zl, dokonując obliczenia należnej oplaty na podstawie art. 14 ust. 2-4 ustawy o recyklingu w pierwotnym brzmieniu. Brak utworzenia sieci zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu zostal stwierdzony przez GIOŚ na podstawie dwóch badań przeprowadzonych przy wykorzystaniu systemu informatycznego "Rejestr Podmiotów Wprowadzających Pojazdy RWPinfo" w oparciu o dokumenty przeslane przez spólkę. W pierwszym badaniu GIOŚ stwierdzil, że pokrycie siecią na podstawie umów zgloszonych przez spólkę i przy wykluczeniu z analizy

   3

   niezamieszkalych obszarów kraju wynosilo 95,53% terytorium kraju na dzień 1 stycznia 2006 r., osiągnęlo poziom 99,42% w dniu 4 września 2006 r., a ostatecznie poziom 99,64% na dzień 29 grudnia 2006 r. W drugim badaniu GIOŚ wykluczyl z analizy część umów zawartych przez spólkę z zewnętrznymi przedsiębiorcami prowadzącymi stacje demontażu, które uznal za nieaktualne, oraz część umów zawartych ze stacjami demontażu nie bezpośrednio przez spólkę, ale w sposób "kaskadowy" przez wspólpracujący z nią podmiot gospodarczy. GIOŚ nie kwestionowal prawidlowości zawarcia umowy przez spólkę ze wspólpracującym podmiotem "oferującym sieć", który jednocześnie sam stanowil stację demontażu. GIOŚ dokonal kwalifikacji tej umowy oraz umów zawieranych przez ten podmiot z innymi stacjami demontażu z punktu widzenia wywiązania się samej spólki z obowiązku zapewnienia sieci wynikającego z art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu. Umów tych, zdaniem GIOŚ, nie można uznać za zawarte w imieniu spólki, dlatego nie spelnialy definicji art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu. Po wykluczeniu z analizy wskazanych umów GIOŚ stwierdzil, że prawidlowe pokrycie siecią wynioslo 67,79% terytorium kraju na dzień 1 stycznia 2006 r., poziom 85,95% na dzień 4 grudnia 2006 r., i poziom 86,77% na dzień 27 grudnia 2006 r.

   1.2. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, w decyzji z 19 czerwca 2009 r. (nr DKR-420-1213d2/08/09/kc), wydanej na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o recyklingu, GIOŚ utrzymal w mocy decyzję określającą wysokość zobowiązania spólki za 2006 r. oraz kwalifikację "kaskadowej" formy wywiązania się z obowiązku zapewnienia sieci jako niezgodnej z ustawą.

   W uzasadnieniu decyzji GIOŚ odrzucil podniesiony przez spólkę zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. Urz. WE L 269 z

   21.10.2000 r., s. 34; dalej: dyrektywa 2000/53/WE) przez zaniechanie jej bezpośredniego zastosowania. Spólka podnosila, że organ administracji obowiązany jest do odmowy zastosowania przepisu krajowego - art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu - jako sprzecznego w swej merytorycznej treści z dyrektywą. Zdaniem spólki, art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu zgodnie z literalnym brzmieniem naklada obowiązek zapewnienia sieci obejmującej calość, czyli 100% terytorium kraju, a przez to nie sluży realizacji celu wyartykulowanego w dyrektywie. Na podstawie dyrektywy państwa czlonkowskie mają obowiązek podjęcia niezbędnych środków m.in. w celu zapewnienia, że punkty zbierania będą "w wystarczającym stopniu" dostępne na ich terytorium. Spólka podnosila, że wykladnia art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu w świetle art. 5 ust. 1 dyrektywy 2000/53/WE prowadzić powinna do wniosku, że podmiot wprowadzający pojazdy, który zapewnil w danym roku sieć pokrywającą nie calą, ale przeważającą (np. ponad 95%) powierzchnię kraju w taki sposób, aby odleglość do każdej stacji demontażu wynosila nie więcej niż 50 km i jednocześnie zapewnil bezkosztowy odbiór od wlaściciela zamieszkującego na terenie niepokrytym siecią, "zapewnia sieć" w rozumieniu art. 11 ustawy o recyklingu.

   Podobnie GIOŚ nie uwzględnil zarzutu, że nieprawidlowe zastosowanie art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu narusza art. 2 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 2 Konstytucji, a także art. 5 ust. 1 i 4 Traktatu o WE. Naruszenie wskazanych przepisów Konstytucji wynika, zdaniem spólki, stąd, że art. 11 ust. 1 ustawy o recyklingu nakladal na przedsiębiorców obowiązek obiektywnie niemożliwy do spelnienia w 2006 r., m.in. ze względu na późne opublikowanie rozporządzeń wykonawczych do ustawy. Obowiązek ten jest niepotrzebny dla realizacji celu, któremu ma slużyć, nie jest zatem konieczny w demokratycznym państwie prawnym. Ponadto, dokonując prokonstytucyjnej wykladni przepisów ustawy o recyklingu, organ powinien uwzględnić jej nowelizację z 2007 r. oraz powody tej nowelizacji. Zdaniem spólki, prokonstytucyjna wykladnia art. 11 ust. 1 ustawy

   4

   o recyklingu i innych jej przepisów powinna prowadzić GIOŚ do oparcia się na brzmieniu ustawy o recyklingu ustalonym nowelizacją z 2007 r. i w efekcie do ustalenia niższej wysokości oplaty z uwzględnieniem obecnie obowiązującego art. 14 ust. 5 i 6 ustawy.

   GIOŚ uznal, że proponowany przez spólkę zabieg prokonstytucyjnej wykladni przepisów oznaczalby odmowę zastosowania obowiązującego art. 11 ust. 1 ustawy o...