Wyrok nº Z.U. 2012 / 7A / 82 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), July 25, 2012

• Judge: Stanis?aw Rymar
• President: Andrzej Rzepli?ski
• Resolution Date: July 25, 2012
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

82/7/A/2012

WYROK z dnia 25 lipca 2012 r.

Sygn. akt K 14/10*

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Trybuna? Konstytucyjny w sk?adzie:

Andrzej Rzepli?ski - przewodnicz?cy Stanis?aw Biernat Zbigniew Cie?lak Maria Gintowt-Jankowicz Miros?aw Granat Wojciech Hermeli?ski Marek Kotlinowski Ma?gorzata Pyziak-Szafnicka Stanis?aw Rymar - sprawozdawca Piotr Tuleja S?awomira Wronkowska-Ja?kiewicz Andrzej Wróbel Marek Zubik,

protokolant: Gra?yna Sza?ygo,

po rozpoznaniu, z udzia?em wnioskodawcy oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniu 25 lipca 2012 r., wniosku Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodno?ci:

1) art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w zwi?zku z art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach s?dowych i egzekucji (Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191, ze zm.), w brzmieniu nadanym przez ustaw? z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach s?dowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 112, poz. 769), z art. 2 i art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2) art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powo?anej w punkcie 1, w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, w zakresie, w jakim Minister Sprawiedliwo?ci zawiesza obligatoryjnie komornika w czynno?ciach w wypadku, gdy na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks post?powania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) zosta? przeciw niemu wniesiony akt oskar?enia przez samego pokrzywdzonego, z art.

2, art. 17 ust. 1 i art. 65 ust. 1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

3) art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r.

powo?anej w punkcie 1, w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, z art. 17 ust. 1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

4) art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powo?anej w punkcie 1, w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, z art. 17 ust.

1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

5) art. 63 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powo?anej w punkcie 1, w brzmieniu nadanym przez ustaw? z dnia 24 wrze?nia 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach s?dowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks post?powania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) oraz w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, w zakresie, w jakim pozbawia zast?powanego komornika prawa do wynagrodzenia za korzystanie z jego maj?tku w postaci ?rodków rzeczowych jego kancelarii, z art. 64 ust. 2 w zwi?zku z art.

31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji,

o r z e k a:

1. Art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w zwi?zku z art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach s?dowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 oraz z 2012 r. poz. 759) s? zgodne z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy powo?anej w punkcie 1 w zakresie, w jakim odnosi si? do post?powa? wszcz?tych na podstawie subsydiarnego aktu oskar?enia o przest?pstwo ?cigane z oskar?enia publicznego, jest zgodny z art. 65 ust. 1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

3. Art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy powo?anej w punkcie 1 nie jest niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

4. Art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy powo?anej w punkcie 1 nie jest niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

5. Art. 63 ust. 2 ustawy powo?anej w punkcie 1 jest zgodny z art. 64 ust. 2 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Ponadto p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz.

552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz.

1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz.

1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzy? post?powanie w pozosta?ym zakresie.

Uzasadnienie

I

1. Krajowa Rada Komornicza (dalej: KRK lub wnioskodawca) na podstawie wniosku z 4 maja 2010 r., zgodnie z uchwa?? z 10 marca 2010 r., nr 633/III, wyst?pi?a o zbadanie zgodno?ci:

1) art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w zwi?zku z art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach s?dowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376, ze zm.; dalej: ustawa o komornikach b?d? ustawa), w brzmieniu nadanym przez ustaw? z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach s?dowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 112, poz. 769; dalej: ustawa zmieniaj?ca z 2007 r.) z art. 2 i art. 17 ust.

1 Konstytucji,

2) art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o komornikach w brzmieniu nadanym ustaw? zmieniaj?c? z 2007 r., w zakresie, w jakim Minister Sprawiedliwo?ci zawiesza obligatoryjnie komornika w czynno?ciach, w wypadku gdy na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks post?powania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) zosta? przeciw niemu wniesiony akt oskar?enia przez samego pokrzywdzonego, z art. 2, art.

17 ust. 1 i art. 65 ust. 1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

3) art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o komornikach, w brzmieniu nadanym ustaw? zmieniaj?c? z 2007 r., z art. 17 ust. 1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

4) art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy o komornikach, w brzmieniu nadanym ustaw? zmieniaj?c? z 2007 r., z art. 17 ust. 1 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

5) art. 63 ust. 2 ustawy o komornikach, w brzmieniu nadanym przez ustaw? zmieniaj?c? z 2007 r. oraz w brzmieniu nadanym przez ustaw? z dnia 24 wrze?nia 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach s?dowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks post?powania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356; dalej: ustawa zmieniaj?ca z 2004 r.), w zakresie, w jakim pozbawia zast?powanego komornika prawa do wynagrodzenia za korzystanie z jego maj?tku w postaci ?rodków rzeczowych jego kancelarii, z art. 64 ust. 2 w zwi?zku z art. 31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

We wniosku wskazano, ?e KRK jest organem samorz?du zawodowego komorników s?dowych, b?d?cym reprezentantem komorników, dzia?aj?cym na podstawie ustawy o komornikach. Jako podstaw? prawn? do wyst?pienia z wnioskiem do Trybuna?u Konstytucyjnego powo?ano art. 83 w zwi?zku z art. 85 ustawy o komornikach. Pierwszy ze wskazanych przepisów stwierdza, ?e reprezentantem komorników jest Krajowa Rada Komornicza, drugi za? stanowi przyk?adowe wyliczenie spraw, w jakich jest ona umocowana do dzia?ania.

Zdaniem wnioskodawcy, przedmiot zaskar?enia wskazany we wniosku do Trybuna?u Konstytucyjnego mie?ci si? w zakresie dzia?ania KRK, wynikaj?cym z art. 85 ustawy o komornikach. W ocenie KRK, zakwestionowane przepisy dotycz? zakresu dzia?ania samorz?du komorniczego (sprawowania pieczy nad nale?ytym wykonywaniem zawodu komornika w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony) oraz interesów tworz?cych go komorników (tj. ich sytuacji prawnej w zakresie odnosz?cym si? do ich uprawnie? i obowi?zków). Wnioskodawca wskaza?, ?e w zwi?zku z tym wniosek spe?nia wymagania przewidziane w art. 191 ust. 1 pkt 4 i art. 191 ust. 2 Konstytucji oraz w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

1.1. Zarzuty wobec art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o komornikach.

1.1.1. W ocenie wnioskodawcy, zwolnienie osób wymienionych w zakwestionowanym art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o komornikach z odbycia aplikacji komorniczej narusza art. 17 ust. 1 Konstytucji, przez to ?e cz??ciowo pozbawia samorz?d komorniczy jego konstytucyjnych uprawnie?, tj.

sprawowania pieczy nad nale?ytym wykonywaniem zawodu komornika.

Wnioskodawca twierdzi, ?e ustawodawca, tworz?c samorz?d komorniczy, nie mo?e w sposób dowolny kszta?towa? zakresu jego kompetencji, jest bowiem ograniczony konstytucyjnym wymogiem pozostawienia samorz?dowi pieczy, o której mowa w art. 17 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem wnioskodawcy, "konstytucyjn? istot? samorz?du zawodowego osób wykonuj?cych zawody zaufania publicznego" jest posiadanie "kompetencji do sprawowania pieczy nad nale?ytym wykonywaniem zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony". Kompetencje te dotycz? "organizowania sposobu i trybu wykonywania owych zawodów" oraz czuwania nad w?a?ciwym jego wykonywaniem i maj? charakter samodzielny.

Z analizy uregulowa? dotycz?cych poszczególnych zawodów prawniczych wynika, zdaniem KRK, ?e ustawodawca za optymalny sposób przygotowania do wykonywania zawodów prawniczych uzna? aplikacj?. Jednocze?nie w wypadku reglamentowanych zawodów prawniczych, w ocenie wnioskodawcy, "ca?y przebieg wszystkich aplikacji" obj?to piecz? organów samorz?dów zawodowych.

W odniesieniu do zawodu komornika s?dowego, KRK wskaza?a, ?e, w jej ocenie, piecza samorz?du komorników s?dowych nad nale?ytym wykonywaniem zawodu polega m.in. na takiej organizacji toku kszta?cenia przysz?ych komorników, by osoby te zdoby?y realn? wiedz? i umiej?tno?ci praktyczne konieczne do jego wykonywania. W zwi?zku z tym samorz?d komorniczy przygotowuje odpowiednie standardy kszta?cenia, uzyskuj?c w ten sposób gwarancj?, ?e osoby, które zostan? powo?ane na stanowisko komornika, b?d? posiada?y dostateczn? wiedz? teoretyczn? i praktyczn? pozwalaj?c? na zgodne z prawem prowadzenie egzekucji. Zdaniem wnioskodawcy, nawet najstaranniej przygotowany i przeprowadzony egzamin komorniczy nie mo?e zast?pi? kompleksowego przygotowania w postaci aplikacji komorniczej, poniewa? nie sprawdza wszystkich umiej?tno?ci i predyspozycji koniecznych do wykonywania zawodu. Wnioskodawca wyrazi? obaw?, ?e w kr?gu osób, które na podstawie zaskar?onej regulacji maj? prawo przyst?pienia do egzaminu komorniczego, mog? pojawi? si? osoby, które cho? zdadz? egzamin, nie b?d? mia?y dostatecznego przygotowania zawodowego do dokonywania czynno?ci komornika s?dowego. Komornik jest funkcjonariuszem publicznym, jest pomocniczym organem wymiaru sprawiedliwo?ci stosuj?cym prawo - w tym równie? ?rodki przymusu. Podejmowane przez niego dzia?ania i rozstrzygni?cia dotykaj? wprost sfery praw i wolno?ci osób trzecich. To za?, przynajmniej w za?o?eniu, wymaga?oby, aby posiada? du?? wiedz? prawnicz?, tak teoretyczn? jak i praktyczn?. Zdobycie takiej wiedzy...