Wyrok nº Z.U. 2012 / 7A / 83 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), July 25, 2012

• Judge: Stanislaw Rymar
• Resolution Date: July 25, 2012
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

83/7/A/2012

WYROK

z dnia 25 lipca 2012 r.

Sygn. akt K 14/10*

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Andrzej Rzepliński - przewodniczący

Stanislaw Biernat

Zbigniew Cieślak

Maria Gintowt-Jankowicz

Miroslaw Granat

Wojciech Hermeliński

Marek Kotlinowski

Malgorzata Pyziak-Szafnicka

Stanislaw Rymar - sprawozdawca

Piotr Tuleja

Slawomira Wronkowska-Jaśkiewicz

Andrzej Wróbel

Marek Zubik,

protokolant: Grażyna Szalygo,

po rozpoznaniu, z udzialem wnioskodawcy oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniu 25 lipca 2012 r., wniosku Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodności:

1) art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w związku z art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191, ze zm.), w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 112, poz. 769), z art. 2 i art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2) art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powolanej w punkcie 1, w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, w zakresie, w jakim Minister Sprawiedliwości zawiesza obligatoryjnie komornika w czynnościach w wypadku, gdy na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.

- Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) zostal przeciw niemu wniesiony akt oskarżenia przez samego pokrzywdzonego, z art. 2, art. 17 ust. 1 i art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

3) art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powolanej w punkcie 1, w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, z art. 17 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

4) art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powolanej w punkcie 1, w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, z art. 17 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

* Sentencja zostala ogloszona dnia 31 lipca 2012 r. w Dz. U. z 2012 r. poz. 867.

2

5) art. 63 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powolanej w punkcie 1, w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) oraz w brzmieniu wskazanym w punkcie 1, w zakresie, w jakim pozbawia zastępowanego komornika prawa do wynagrodzenia za korzystanie z jego majątku w postaci środków rzeczowych jego kancelarii, z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji,

o r z e k a:

1. Art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w związku z art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 oraz z 2012 r. poz. 759) są zgodne z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy powolanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim odnosi się do postępowań wszczętych na podstawie subsydiarnego aktu oskarżenia o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, jest zgodny z art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

3. Art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy powolanej w punkcie 1 nie jest niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

4. Art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy powolanej w punkcie 1 nie jest niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

5. Art. 63 ust. 2 ustawy powolanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

   Ponadto p o s t a n a w i a:

   na podstawie art. 39 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie w pozostalym zakresie.

   UZASADNIENIE

   I

1. Krajowa Rada Komornicza (dalej: KRK lub wnioskodawca) na podstawie wniosku z 4 maja 2010 r., zgodnie z uchwalą z 10 marca 2010 r., nr 633/III, wystąpila o zbadanie zgodności:

   1) art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w związku z art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376, ze zm.; dalej: ustawa o komornikach bądź ustawa), w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 112, poz. 769; dalej: ustawa zmieniająca z 2007 r.) z art. 2 i art. 17 ust. 1 Konstytucji,

   2) art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o komornikach w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą z 2007 r., w zakresie, w jakim Minister Sprawiedliwości zawiesza obligatoryjnie komornika w czynnościach, w wypadku gdy na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.

   3

   - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) zostal przeciw niemu wniesiony akt oskarżenia przez samego pokrzywdzonego, z art. 2, art. 17 ust. 1 i art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

   3) art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o komornikach, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą z 2007 r., z art. 17 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

   4) art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy o komornikach, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą z 2007 r., z art. 17 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

   5) art. 63 ust. 2 ustawy o komornikach, w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą z 2007 r. oraz w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356; dalej: ustawa zmieniająca z 2004 r.), w zakresie, w jakim pozbawia zastępowanego komornika prawa do wynagrodzenia za korzystanie z jego majątku w postaci środków rzeczowych jego kancelarii, z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

   We wniosku wskazano, że KRK jest organem samorządu zawodowego komorników sądowych, będącym reprezentantem komorników, dzialającym na podstawie ustawy o komornikach. Jako podstawę prawną do wystąpienia z wnioskiem do Trybunalu Konstytucyjnego powolano art. 83 w związku z art. 85 ustawy o komornikach. Pierwszy ze wskazanych przepisów stwierdza, że reprezentantem komorników jest Krajowa Rada Komornicza, drugi zaś stanowi przykladowe wyliczenie spraw, w jakich jest ona umocowana do dzialania. Zdaniem wnioskodawcy, przedmiot zaskarżenia wskazany we wniosku do Trybunalu Konstytucyjnego mieści się w zakresie dzialania KRK, wynikającym z art. 85 ustawy o komornikach. W ocenie KRK, zakwestionowane przepisy dotyczą zakresu dzialania samorządu komorniczego (sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu komornika w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony) oraz interesów tworzących go komorników (tj. ich sytuacji prawnej w zakresie odnoszącym się do ich uprawnień i obowiązków). Wnioskodawca wskazal, że w związku z tym wniosek spelnia wymagania przewidziane w art. 191 ust. 1 pkt 4 i art. 191 ust. 2 Konstytucji oraz w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

   1.1. Zarzuty wobec art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o komornikach.

   1.1.1. W ocenie wnioskodawcy, zwolnienie osób wymienionych w zakwestionowanym art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o komornikach z odbycia aplikacji komorniczej narusza art. 17 ust. 1 Konstytucji przez to, że częściowo pozbawia samorząd komorniczy jego konstytucyjnych uprawnień, tj. sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu komornika. Wnioskodawca twierdzi, że ustawodawca, tworząc samorząd komorniczy, nie może w sposób dowolny ksztaltować zakresu jego kompetencji, jest bowiem ograniczony konstytucyjnym wymogiem pozostawienia samorządowi pieczy, o której mowa w art. 17 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem wnioskodawcy, "konstytucyjną istotą samorządu zawodowego osób wykonujących zawody zaufania publicznego" jest posiadanie "kompetencji do sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony". Kompetencje te dotyczą "organizowania sposobu i trybu wykonywania owych zawodów" oraz czuwania nad wlaściwym jego wykonywaniem i mają charakter samodzielny.

   Z analizy uregulowań dotyczących poszczególnych zawodów prawniczych wynika, zdaniem KRK, że ustawodawca za optymalny sposób przygotowania do wykonywania zawodów prawniczych uznal aplikację. Jednocześnie w wypadku reglamentowanych zawodów prawniczych, w ocenie wnioskodawcy, "caly przebieg wszystkich aplikacji" objęto pieczą organów samorządów zawodowych.

   4

   W odniesieniu do zawodu komornika sądowego, KRK wskazala, że, w jej ocenie, piecza samorządu komorników sądowych nad należytym wykonywaniem zawodu polega

   m.in. na takiej organizacji toku ksztalcenia przyszlych komorników, by osoby te zdobyly realną wiedzę i umiejętności praktyczne konieczne do jego wykonywania. W związku z tym samorząd komorniczy przygotowuje odpowiednie standardy ksztalcenia, uzyskując w ten sposób gwarancję, że osoby, które zostaną powolane na stanowisko komornika, będą posiadaly dostateczną wiedzę teoretyczną i praktyczną pozwalającą na zgodne z prawem prowadzenie egzekucji. Zdaniem wnioskodawcy, nawet najstaranniej przygotowany i przeprowadzony egzamin komorniczy nie może zastąpić kompleksowego przygotowania w postaci aplikacji komorniczej, ponieważ nie sprawdza wszystkich umiejętności i predyspozycji koniecznych do wykonywania zawodu. Wnioskodawca wyrazil obawę, że w kręgu osób, które na podstawie zaskarżonej regulacji mają prawo przystąpienia do egzaminu komorniczego, mogą pojawić się osoby, które choć zdadzą egzamin, nie będą mialy dostatecznego przygotowania zawodowego do dokonywania czynności komornika sądowego. Komornik jest funkcjonariuszem publicznym, jest pomocniczym organem wymiaru sprawiedliwości stosującym prawo - w tym również środki przymusu. Podejmowane przez niego dzialania i rozstrzygnięcia dotykają wprost sfery praw i wolności osób trzecich. To zaś, przynajmniej w zalożeniu, wymagaloby, aby posiadal...