Wyrok nº Z.U. 2012 / 7A / 80 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), July 12, 2012

• Judge: Adam Jamróz
• Resolution Date: July 12, 2012
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

80/7/A/2012

WYROK

z dnia 12 lipca 2012 r.

Sygn. akt SK 31/10*

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Slawomira Wronkowska-Jaśkiewicz - przewodniczący

Wojciech Hermeliński

Adam Jamróz - sprawozdawca

Marek Kotlinowski

Stanislaw Rymar,

protokolant: Grażyna Szalygo,

po rozpoznaniu, z udzialem skarżącego oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniu 12 lipca 2012 r., skargi konstytucyjnej Marka Ślęzaka o zbadanie zgodności:

art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o slużbie wojskowej żolnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593,

ze zm.) w zakresie, w jakim wylączając możliwość zaskarżenia do

sądu administracyjnego decyzji w sprawach wyznaczenia, przeniesienia i zwolnienia ze stanowiska slużbowego oraz przeniesienia do rezerwy kadrowej lub do dyspozycji, pozbawia skarżącego jego konstytucyjnego prawa do sądu, z art. 45 ust. 1 i art.

77 ust. 2, a także z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej,

o r z e k a:

Art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o slużbie wojskowej żolnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593, Nr 107, poz. 679, Nr 113, poz. 745, Nr 127, poz. 857, Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz.1578 oraz z 2011 r. Nr 22, poz. 114, Nr 112, poz. 654, Nr 122, poz. 696, Nr 171, poz. 1016 i Nr 236, poz. 1396) w zakresie, w jakim dotyczy wyznaczenia stanowiska slużbowego oraz zwolnienia ze stanowiska slużbowego, jest zgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie w pozostalym zakresie ze względu na zbędność wydania wyroku.

* Sentencja zostala ogloszona dnia 20 lipca 2012 r. w Dz. U. z 2012 r. poz. 835.

2

UZASADNIENIE

I

1. W skardze konstytucyjnej zlożonej do Trybunalu Konstytucyjnego 28 września 2010 r., skarżący Marek Ślęzak wniósl o stwierdzenie, że art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o slużbie wojskowej żolnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593, ze zm.; dalej: u.s.w.z.z. lub ustawa) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2, a także z art. 31 ust. 3 Konstytucji, albowiem ww. przepis ustawy wylączając możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego decyzji w sprawach wyznaczenia, przeniesienia i zwolnienia ze stanowiska slużbowego oraz przeniesienia do rezerwy kadrowej lub do dyspozycji, pozbawia skarżącego jego konstytucyjnego prawa do sądu. Takie ograniczenie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw nie jest konieczne w demokratycznym państwie dla zachowania bezpieczeństwa lub porządku publicznego.

   1.1. Skarga konstytucyjna zostala wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym.

   Rozkazem personalnym Nr 158 (punkt 160) z 22 grudnia 2008 r. Dowódca Wojsk Lądowych zwolnil skarżącego z dotychczas zajmowanego stanowiska slużbowego i wyznaczyl skarżącemu nowe stanowisko slużbowe na kadencję od 5 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. Na skutek odwolania skarżącego, Szef Sztabu Generalnego, decyzją nr 85/Pers z 27 lutego 2009 r., uchylil zaskarżony rozkaz w części dotyczącej daty rozpoczęcia kadencji i ustalil kadencję od 16 marca 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. W pozostalym zakresie utrzymal rozkaz w mocy.

   Decyzją nr 414/Kadr z 18 maja 2009 r. Minister Obrony Narodowej odmówil stwierdzenia nieważności kwestionowanej przez skarżącego decyzji Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego nr 85/Pres z 27 lutego 2009 r. dotyczącej uchylenia rozkazu personalnego Dowódcy Wojsk Lądowych nr 158 (punkt 160) z 22 grudnia 2008 r. Decyzją nr 677/Kadr z 9 lipca 2009 r. Minister Obrony Narodowej utrzymal w mocy zaskarżoną decyzję.

   Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, postanowieniem z 19 lutego 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 1490/09, odrzucil skargę na decyzję Ministra Obrony Narodowej z 9 lipca 2009 r., nr 677/Kadr. WSA uznal, że skarga jest niedopuszczalna, albowiem ustawodawca w art. 8 ust. 2 pkt 1 u.s.w.z.z. w sprawach wyznaczenia żolnierza zawodowego na inne stanowisko slużbowe wylączyl kognicję sądów administracyjnych. Postanowieniem z 15 czerwca 2010 r., sygn. akt I OSK 863/10, Naczelny Sąd Administracyjny oddalil skargę kasacyjną skarżącego na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. NSA uznal stanowisko WSA za prawidlowe. Uznal także, że brak jest podstaw do wniesienia pytania prawnego do Trybunalu Konstytucyjnego, ze względu na to, że kwestia ograniczenia prawa do sądu żolnierza zawodowego byla już przedmiotem oceny przez Trybunal Konstytucyjny w wyroku z 9 czerwca 1998 r., sygn. K 28/97.

   1.2. Zdaniem skarżącego, stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, opierające się na cytowanym wyroku Trybunalu Konstytucyjnego, nie zasluguje na aprobatę i winno być poddane weryfikacji. Art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy narusza konstytucyjne prawo skarżącego do sądu wyrażone w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

   3

   Za niekonstytucyjne i bezprawne uważa skarżący zamknięcie stronie drogi do wniesienia środka zaskarżenia od decyzji, którą może on uznać za niesluszną i krzywdzącą, a nadto za naruszającą jego prawa i stanowiącą o jego obowiązkach. Wylączenie decyzji organów wojskowych spod kontroli sądu administracyjnego pozbawia żolnierza zawodowego de facto ochrony jego praw podmiotowych w postaci gwarancji proceduralnych w postępowaniu administracyjnym i sądowym. Z zasady demokratycznego państwa prawnego wynika dyrektywa interpretacyjna zakazująca zawężającej wykladni prawa do sądu. W gwarantowanym przez art. 45 ust. 1 Konstytucji prawie znajduje się zaś szczególny aspekt, jakim jest możność przewidywania w granicach prawa korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Stosownie do art. 77 ust. 2 Konstytucji, ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw. Zasada ta daje gwarancje do zweryfikowania powodów i zasadności podjętych decyzji.

   Zdaniem skarżącego, art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy zamyka mu drogę sądową, pozbawiając go konstytucyjnego prawa do sądu oraz wprowadza - wbrew zasadzie proporcjonalności wynikającej z art. 31 ust. 3 Konstytucji - ograniczenie w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, pomimo tego, że nie jest ono konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób.

   W ocenie skarżącego, który w uzasadnieniu skargi przedstawia polemikę do wyroku TK o sygn. K 28/97, sprawy wyznaczenia (zwolnienia) lub przeniesienia na stanowisko slużbowe żolnierzy należy odróżnić od spraw związanych ze zwolnieniem lub powolaniem do slużby wojskowej. Zarówno wyznaczenie (zwolnienie), jak i przeniesienie na stanowisko slużbowe, wiążą się w sposób bezpośredni z realizacją podstawowych wolności i praw czlowieka i obywatela, a nie dotyczą jedynie uprawnień w ramach stosunku slużbowego. Osoba, która wstąpila w taki stosunek slużbowy, powinna mieć zapewnioną możliwość jak najszerszej weryfikacji uprawnień wynikających z tego stosunku, zwlaszcza w zakresie możliwości jej przeniesienia lub zwolnienia ze stanowiska slużbowego. Podmiotem prawa wynikającego z art. 45 ust. 1 Konstytucji jest bowiem każda jednostka niezależnie od tego czy jest "zwyklym obywatelem", czy też obywatelem znajdującym się w specyficznym stosunku slużbowym (zawodowym) z Wojskiem Polskim. Fakt nawiązania stosunku slużbowego przez żolnierza zawodowego nie ma więc żadnego znaczenia. Zalożenie Trybunalu, przyjęte w sprawie o sygn. K 28/97, nie może znaleźć uzasadnienia również w związku z podnoszonym przez niego dopuszczalnym ograniczeniem konstytucyjnych praw i wolności na podstawie art. 31 ust. 3 Konstytucji. Ograniczenia te nie mogą jednak naruszać istoty wolności i praw. Oznacza to, zdaniem skarżącego, że ograniczenie prawa do sądu żolnierza zawodowego może dotyczyć tylko takich sporów ze stosunku slużbowego, w których może być ono usprawiedliwione innymi wartościami konstytucyjnymi. W niniejszej sprawie trudno przyjąć, aby brak możliwości zlożenia skargi do sądu administracyjnego w sprawie wyznaczenia, przeniesienia i zwolnienia ze stanowiska slużbowego mial zapewnić realizację wartości konstytucyjnych, o których mowa w art. 26 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, ustawodawca ma możliwość takiego uksztaltowania procedury administracyjnej związanej z przenoszeniem na stanowiska slużbowe, która w żadnej mierze nie wplynie na obniżenie mobilności i zdolności do osiągania wyższych stanów gotowości wojska, ani nie ograniczy sprawnego dzialania Sil Zbrojnych. Przedmiotem rozpoznania przez sąd administracyjny będzie jedynie ocena, czy w sprawie przeniesienia na inne stanowisko slużbowe zostala zachowana określona prawem procedura. Szczególne "potrzeby Sil Zbrojnych" bylyby zrozumiale w sytuacjach związanych z koniecznością podjęcia...