Uchwała nº Z.U. 1995 / / 18; OTK1986-1995/t6/1995/cz1/18 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), January 11, 1995

• Resolution Date: January 11, 1995
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

18

U C H W A L A*

z dnia 11 stycznia 1995 r.

Sygn. akt W. 17/94

w sprawie ustalenia powszechnie obowiązującej wykladni art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.U. Nr 20, poz. 101 z późn. zm.)

Trybunal Konstytucyjny w pelnym skladzie:

Przewodniczący: Prezes TK Andrzej Zoll

Sędziowie: Zdzislaw Czeszejko-Sochacki

Tomasz Dybowski

Lech Garlicki (sprawozdawca)

Stefan Jaworski

Krzysztof Kolasińki

Ferdynand Rymarz

Wojciech Sokolewicz

Janusz Trzciński

Blażej Wierzbowski

Janina Zakrzewska

po rozpoznaniu na posiedzeniach w dniu 28 grudnia 1994 r., 3 i 11 stycznia 1995 r. w trybie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 109, poz. 470, zm.: z 1993 r. Nr 47, poz. 213 i z 1994 r. Nr 122, poz. 593), wniosku Prezesa Rady Ministrów o ustalenie powszechnie obowiązującej wykladni art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.U. Nr 20, poz. 101 z późn. zm.), przez wyjaśnienie: «1) czy użyty w art. 4 ust. 2 ustawy zwrot dotyczący osoby zajmującej kierownicze stanowisko państwowe, która "pelni również inną funkcję" odnosi się do przypadku czlonkostwa takiej osoby we wladzach spólek prawa handlowego; 2) czy użyty w tym samym art. 4 ust. 2 ustawy zwrot "wynagrodzenie" odnosi się również do przychodów uzyskiwanych z tytulu udzialu we wladzach statutowych spólek prawa handlowego».

u s t a l i l:

1. Artykul art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.U. Nr 20, poz. 101, z późn. zm.) nie znajduje zastosowania do przypadków lączenia kierowniczego stanowiska państwowego i stanowisk we wladzach spólek prawa handlowego, ponieważ lączenie takie jest zabronione z mocy art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. o ograniczeniu prowadzenia dzialalności gospodarczej przez osoby pelniące funkcje publiczne (Dz.U. Nr 56, poz. 274). Jedynym dopuszczonym przez prawo wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba zajmująca kierownicze stanowisko państwowe zostaje wyznaczona, w myśl art. 1 ust. 3 powolanej wyżej ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. do

   * Tekst sentencji opublikowany zostal w Dz. U. Nr 4, poz. 23 z 1995 r.

   2

   zajęcia stanowiska we wladzach spólki prawa handlowego z udzialem Skarbu Państwa, innych państwowych osób prawnych, gminy lub związków międzygminnych jako przedstawiciel tych podmiotów i wówczas art. 4 ust. 2 powolanej wyżej ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe może znajdować zastosowanie wobec tej osoby.

2. Zwrot "pelni również inną funkcję", użyty w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, odnosi się także do sytuacji, gdy osoba zajmująca kierownicze stanowisko państwowe zostaje wyznaczona - jako przedstawiciel jednego z podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. o ograniczeniu prowadzenia dzialalności gospodarczej przez osoby pelniące funkcje publiczne - do zajęcia stanowiska we wladzach spólki prawa handlowego z udzialem Skarbu Państwa, innych państwowych osób prawnych, gminy lub związków międzygminnych.

3. Pojęcie "wynagrodzenie", użyte w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, odnosi się do przychodów osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, uzyskiwanych z tytulu równoczesnego zajmowania stanowisk we wladzach spólek, o których mowa w punkcie drugim niniejszej uchwaly.

   U Z A S A D N I E N I E:

1. Prezes Rady Ministrów wystąpil w dniu 28 października 1994 roku do Trybunalu Konstytucyjnego z wnioskiem o ustalenie powszechnie obowiązującej wykladni art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Na tle sformulowania tego przepisu ("Osobie zajmującej kierownicze stanowisko państwowe, która pelni również inną funkcję, przysluguje jedno, wybrane przez nią wynagrodzenie przewidziane w przepisach niniejszej ustawy bądź w odrębnych przepisach") Prezes Rady Ministrów wnosil o ustalenie, czy określenia "pelni również inną funkcję" oraz "wynagrodzenie" odnoszą się do sytuacji, gdy osoba zajmująca kierownicze stanowisko państwowe wchodzi do wladz spólki prawa handlowego i uzyskuje z tego tytulu przychody. Prezes Rady Ministrów nie przedstawil wlasnej propozycji rozumienia powyższego przepisu, wskazal natomiast na liczne wątpliwości interpretacyjne, jakie na tym tle powstawaly w praktyce.

   Prokurator Generalny w piśmie z dnia 14 listopada 1994 r. przedstawil stanowisko, iż czlonkostwo we wladzach spólek prawa handlowego jest "pelnieniem innej funkcji" w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy z 1981 roku, a przychody uzyskiwane z tytulu udzialu we wladzach spólek prawa handlowego są "wynagrodzeniem" w rozumieniu tegoż przepisu. W obszernym uzasadnieniu Prokurator Generalny wskazal m.in. na zachowanie pelnej aktualności przez art. 4 ust. 2 wspomnianej ustawy, jako że m.in. nawiązala do niego "ustawa antykorupcyjna" z 5 czerwca 1992 r. Pojęcie "inna funkcja" powinno być rozumiane jako jakiekolwiek inne zajęcie w stosunku do kierowniczego stanowiska państwowego zajmowanego przez daną osobę. Gdy chodzi o udzial we wladzach spólki prawa handlowego, to osoby, o których mowa, zasiadają w nich jako przedstawiciele Skarbu Państwa, realizują więc przede wszystkim funkcje publiczne. Niewątpliwie mamy wówczas do czynienia z pelnieniem "innej funkcji" w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy z 1981 roku. Gdy chodzi o pojęcie "wynagrodzenia", to konieczne jest najpierw rozważenie, jaki jest charakter stosunku lączącego ze spólką czlonka jej wladz. Funkcja czlonka zarządu jest wykonywana na ogól na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia i w

   3

   tym zakresie nie ma wątpliwości co do "wynagrodzeniowego" charakteru odplatności za wykonywaną pracę. Natomiast status czlonka rady nadzorczej przypomina - zdaniem Prokuratora Generalnego - specyficzne zlecenie (art. 750 k.c.). Nie musi się z tym wiązać odplatność, jeżeli jednak zostaje ona ustalona, to kodeks handlowy odnosi do niej pojęcie "wynagrodzenia" (art. 386 par.3 i art. 429 k.h.). Prokurator Generalny uważa, iż pojęcia "wynagrodzenie" nie można utożsamiać z pojęciem "wynagrodzenie za pracę", używanym zwlaszcza w kodeksie pracy. Pojęcie "wynagrodzenie" jest szersze i obejmuje "wszelkie gratyfikacje (przychody) związane z pelnieniem każdej funkcji, a więc również funkcji czlonka rady nadzorczej spólki prawa...