Orzeczenie nº Z.U. 1997 / 1 / 2 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), January 21, 1997

• Judge: Lech Garlicki
• President: Blażej Wierzbowski
• Resolution Date: January 21, 1997
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

2

ORZECZENIE

z dnia 21 stycznia 1997 r.

Sygn. akt K. 18/96

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Blażej Wierzbowski - przewodniczący

Zdzislaw Czeszejko-Sochacki

Lech Garlicki - sprawozdawca

Jadwiga Skórzewska-Losiak

Wojciech Sokolewicz

Joanna Szymczak - protokolant

po rozpoznaniu 21 stycznia 1997 r. na rozprawie sprawy z polączonych wniosków: Rady Miejskiej w Pleszewie, Rady Miejskiej Wroclawia, Rady Miejskiej w Szczecinie, Rady Gminy Opatówek, Rady Miejskiej w Ostrzeszowie, Rady Miejskiej w Koźminie, Rady Miejskiej w Kępnie, Rady Miejskiej w Sulmierzycach, Rady Miejskiej w Ostrowie Wielkopolskim oraz Rady Miejskiej w Lodzi z udzialem umocowanych przedstawicieli uczestników postępowania: wnioskodawców, Sejmu RP, Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Prokuratora Generalnego o stwierdzenie:

niezgodności art. 56 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i ksztaltowaniu środowiska w brzmieniu nadanym mu w tekście jednolitym (Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196) z art. 1 oraz art. 73 ust. 2 ustawy z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz

o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 48, poz. 426; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 181, Nr

150, poz. 729), a także z art. 1 oraz art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy.

orzeka:

Obwieszczenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 21 marca 1994 r. w sprawie ogloszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie i ksztaltowaniu środowiska (Dz.U. Nr 49, poz. 196) w zakresie, w jakim ustalając aktualne brzmienie art. 56

tej ustawy wykluczylo odniesienie zadań określonych w tym artykule do jakichkolwiek innych podmiotów poza "organami gmin" nabralo charakteru normatywnego i przez to jest niezgodne z art. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 84, poz. 426; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 184 i Nr 150, poz. 729; z 1996 r. Nr 106, poz. 488) oraz z art. 1 i art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy przez art. 77 powolanej wyżej Ustawy Konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

I

1. 5 lipca 1996 r. Rady Miejskie w Pleszewie, Wroclawiu, Szczecinie i Ostrzeszowie oraz Rada Gminy Opatówek, dzialając przez ustanowionego pelnomocnika, zwrócily się do Trybunalu Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 56 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i ksztaltowaniu środowiska w brzmieniu nadanym mu w tekście jednolitym tej ustawy (Dz.U. z 1994

   r. Nr 49, poz. 196) z art. 1 i art. 73 ust. 2 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. (dalej: Mala Konstytucja) oraz z art. 1, art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy przez art. 77 Ustawy Konstytucyjnej. Postanowieniem z 18 lipca 1996 r., T. 42/96, Trybunal Konstytucyjny nadal temu wnioskowi dalszy bieg w trybie art. 23 ust. 2 i 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

   Z identycznym w swej treści wnioskiem 17 sierpnia 1996 r. do Trybunalu Konstytucyjnego zwrócil się Prezydent Miasta Lodzi, dzialając w wykonaniu uchwaly Rady Miejskiej w Lodzi z 26 czerwca 1996 r. Postanowieniem z 24 września 1996 r., T. 51/96, Trybunal Konstytucyjny nadal temu wnioskowi dalszy bieg w trybie art. 23 ust. 2 i 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zarządzeniem z 25 września 1996 r. Prezes Trybunalu Konstytucyjnego zarządzil lączne rozpoznanie wyżej wymienionych wniosków.

   5 września 1996 r. Rady Miejskie w Koźminie, Kępnie i Sulmierzycach, dzialając przez ustanowionego pelnomocnika zwrócily się do Trybunalu Konstytucyjnego z wnioskiem o merytorycznie identycznej treści. Z takim samym wnioskiem zwrócila się 2 października 1996 r. Rada Miejska Ostrowa Wielkopolskiego. Zarządzeniem z 21 października 1996 r. Prezes Trybunalu Konstytucyjnego zarządzil lączne rozpoznanie wszystkich wyżej wymienionych wniosków.

2. Wnioskodawcy zarzucili Ministrowi Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, że w wydanym przez niego obwieszczeniu tekstu jednolitego ustawy z 31 stycznia 1980

   r. o ochronie i ksztaltowaniu środowiska, treść art. 56 tej ustawy zostala sformulowana w sposób nie znajdujący oparcia w treści zmian ustawodawczych, które wyznaczają aktualne brzmienie tego przepisu.

   Art. 56 ustawy - w brzmieniu ustalonym w tekście jednolitym - stanowi, że "organy gmin zapewniają warunki organizacyjne i techniczne niezbędne dla ochrony środowiska przed odpadami oraz dbają o utrzymanie porządku i czystości na terenie objętym ich wlaściwością". Natomiast pierwotne brzmienie tego przepisu odnosilo określone w nim zadania do "terenowych organów administracji państwowej". Zdaniem wnioskodawców, to ostatnie określenie obejmowalo terenowe organy administracji zarówno stopnia podstawowego, jak i wojewódzkiego. Późniejsze nowelizacje ustawy z 31 stycznia 1980 r. nie wprowadzaly bezpośrednio zmian do treści jej art. 56. Zmiany takie wynikly natomiast z ogólnych regulacji ustawodawczych związanych z wprowadzeniem w życie reformy wladz lokalnych w 1990 r. (a zwlaszcza z tzw. ustawy kompetencyjnej z 17 maja 1990 r.) i zdaniem wnioskodawców nie wylączyly one jednak organów stopnia wojewódzkiego (wojewodów) z kręgu adresatów art. 56 ustawy z 1980 r. Nadal więc zachowane zostalo rozdzielenie zadań i kompetencji, o których mowa w art. 56, między gminy a administrację stopnia wojewódzkiego. W przekonaniu wnioskodawców rzeczywista treść, jakiej nabral art. 56 ustawy w wyniku wspomnianych zmian ustawodawczych powinna brzmieć: "Gminy i wojewodowie zapewniają warunki...". Skoro zaś zapisane w tekście jednolitym brzmienie art. 56 ogranicza się do wskazania, iż "Organy gmin zapewniają warunki...", to w wyniku opublikowania tekstu jednolitego doszlo do zmiany treści art. 56. Wnioskodawcy twierdzą, iż zmiana taka nie mieści się w granicach kompetencji ministra oglaszającego tekst jednolity ustawy, m.in. na tle § 74 Zasad Techniki Prawodawczej. Zdaniem wnioskodawców minister, oglaszając tekst jednolity ustawy, dokonal zmian w obowiązującym prawie, co stanowi naruszenie art. 1 Malej Konstytucji i art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych.

   Wnioskodawcy wskazują też, że skoncentrowanie zadań, o których mowa w art. 56 ustawy z 1980 r., wylącznie we wlaściwości gmin oznacza nalożenie na gminy nowego zadania wlasnego, bez jednoczesnego zapewnienia im stosownych środków finansowych. Stanowi więc także naruszenie art. 73 ust. 2 Malej Konstytucji.

3. Do wniosków ustosunkowal się Prokurator Generalny, który - w pismach z 13 września i 16 października 1996 r. - uznal, że zachodzą przeslanki do nie nadawania tym wnioskom biegu ponieważ zostaly one zlożone po uplywie 5 lat od ogloszenia przepisu będącego przedmiotem kontroli (art. 24 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Zdaniem Prokuratora Generalnego merytoryczna zmiana art. 56 ustawy o ochronie i ksztaltowaniu środowiska nastąpila w 1990 r. z mocy art. 1 pkt 16 lit c) ustawy kompetencyjnej, który w calości przeniósl realizację zadań, o których mowa w art. 56, na organy gmin. Skoro zaś wlaściwość gmin do realizacji zadań, o których mowa w art. 56, wynikala z art. 1 pkt 16 lit. c) ustawy kompetencyjnej, to minister ustalający

   brzmienie tekstu jednolitego ustawy mógl zastąpić dotychczasową formulę "terenowe organy administracji państwowej" formulą "organy gmin". Nie doszlo w ten sposób do zmiany...