Orzeczenie nº Z.U. 1997 / 1 / 6 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), February 24, 1997

• Judge: Lech Garlicki
• President: Zdzislaw Czeszejko-Sochacki
• Resolution Date: February 24, 1997
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

6

ORZECZENIE

z dnia 24 lutego 1997 r. sygn. akt K. 19/96

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Zdzislaw Czeszejko-Sochacki - przewodniczący

Lech Garlicki - sprawozdawca

Krzysztof Kolasiński

Ferdynand Rymarz

Blażej Wierzbowski

Joanna Szymczak- protokolant

po rozpoznaniu 24 lutego 1997 r. na rozprawie sprawy z wniosku Rady Krajowej Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia z udzialem umocowanych przedstawicieli uczestników postępowania: Wnioskodawcy, Sejmu RP, Ministra Pracy i Polityki Socjalnej oraz Prokuratora Generalnego o stwierdzenie: niezgodności art. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236) z art. 1 i art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy, z art. 24114 § 1 pkt 2 b i c oraz art. 24119 § 3 kodeksu pracy, a także art. 4, art. 6, art. 7 ust. 1 i art. 21 ustawy z

dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zmianami).

1. orzeka:

   Art. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236) w zakresie, w jakim przyjęte w nim pojęcie pracodawcy nie przewiduje udzialu ministra resortowego lub przewodniczącego zarządu gminy (przewodniczącego zarządu związku komunalnego) jako, odrębnej od bezpośredniego pracodawcy, strony sporu zbiorowego dotyczącego pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej jest zgodny z art. 1 i art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy przez art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 184, Nr 150, poz. 729; z 1996 r. Nr 106, poz. 488)

2. postanawia:

   Pozostawić wniosek bez dalszego biegu w części dotyczącej zarzutu niezgodności art. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236) z art. 24114 § 1 pkt 2 b i c oraz art. 24119 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 - Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 141; zm.: z 1975 r. Nr 16,

   poz. 91; z 1981 r. Nr 6, poz. 23; z 1982 r. Nr 31, poz. 214; z 1985 r. Nr 20, poz.85, Nr 35, poz. 162; z 1986 r. Nr 42, poz. 201; z 1987 r. Nr 21, poz. 124; z 1988 r. Nr 20, poz. 134; z 1989 r. Nr 20, poz. 107, Nr 35, poz. 192; z 1990 r. Nr 4, poz. 19, Nr 43, poz. 251, Nr 55, poz. 319; z 1991 r. Nr 53, poz. 226, Nr 55, poz. 236 i 237; z 1994 r. Nr 113, poz. 547; z 1995 r. Nr 16, poz. 77; z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 87, poz. 396, Nr 147, poz. 687) oraz z art. 4, art. 6, art. 7 ust. 1 i art. 21 ustawy z dnia 23 maja 1991 o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zmianami).

   Uzasadnienie:

1. Rada Krajowa Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia pismem z 24 czerwca 1996 r. wystąpila z wnioskiem do Trybunalu Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych pracy (dalej: ustawa) z art. 1 i art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy oraz z art. 24114 § 1 pkt 2 b i c i art. 24119 § 3 kodeksu pracy i z art. 4, art.6, art. 7 i art. 21 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.

   Wnioskodawca nie sprecyzowal, które przepisy zakwestionowanej ustawy uważa z sprzeczne z konstytucją; dopiero na rozprawie ograniczyl zakres wniosku do art. 5 ustawy.

   Wnioskodawca wskazuje, że przyjęte w zakwestionowanej ustawie pojęcie pracodawcy sytuuje jako stronę sporu zbiorowego, toczonego przez związki zawodowe, reprezentujące pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych stanowiących część administracji rządowej lub samorządowej, kierownika takiej jednostki. Stroną sporu nie może natomiast stać się resortowy minister bądź przewodniczący zarządu gminy, nawet wówczas, gdy są oni stroną ponadzakladowego ukladu zbiorowego pracy lub gdy przedmiot sporu wiąże się bezpośrednio ze sferą ich dzialalności prawodawczej lub wykonawczej. Zdaniem wnioskodawcy uniemożliwia to związkom zawodowym prowadzenie sporu zbiorowego dotyczącego warunków pracy, plac lub świadczeń socjalnych pracowników państwowych jednostek sfery budżetowej bądź pracowników samorządowych jednostek sfery budżetowej. Jedynie kompetentnym do występowania w tych sprawach jest bowiem nie bezpośredni pracodawca, a - odpowiednio - wlaściwy minister lub przewodniczący zarządu gminy.

   Z tych względów wnioskodawca uważa, że kwestionowana ustawa "narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego, zasady sprawiedliwości spolecznej oraz prawa związków zawodowych i jest sprzeczna z ustawą - Kodeks pracy".

   2. Postanowieniem z 3 września 1996 r. (T. 36/96) Trybunal Konstytucyjny nadal wnioskowi dalszy bieg po jego wstępnym rozpoznaniu w trybie art. 23 ustawy z 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

   3. Prokurator Generalny, w piśmie z 15 października 1996 r., nie podzielil zarzutów wnioskodawcy i wniósl o uznanie, że kwestionowana ustawa nie jest niezgodna z art. 1 i art. 85 przepisów konstytucyjnych.

      Prokurator Generalny zauważyl przede wszystkim, że wniosek nie zawiera argumentów merytorycznych uzasadniających postawiony w nim zarzut niekonstytucyjności ustawy. Na gruncie obowiązującego ustawodawstwa stroną sporu zbiorowego jest tylko bezpośredni pracodawca, w żadnym przypadku nie może być nią natomiast organ państwa lub samorządu terytorialnego, nawet wówczas, gdy spór powstaje

      w jednostce organizacyjnej stanowiącej wlasność, lub nadzorowaną przez państwo lub samorząd terytorialny. Państwo nie może być bowiem traktowane jako pracodawca.

      Prokurator Generalny przyznal, że pracodawcy - jednostki organizacyjne sfery budżetowej - są ograniczeni w swoich możliwościach negocjowania żądań i postulatów pracowniczych stanowiących przedmiot sporu zbiorowego. Podkreślil jednak specyfikę sytuacji tej grupy pracowniczej, ponieważ jej stan materialny jest wypadkową możliwości finansowych budżetu państwa oraz budżetów lokalnych. Do sytuacji tej grupy pracowniczej odnoszą się też szczególne unormowania, m.in. zawarte w ustawie z 23 grudnia 1994 r. o ksztaltowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.

      Zdaniem Prokuratora Generalnego zarzuty wnioskodawcy dotyczą sluszności rozwiązań zawartych w ustawie. Prokurator Generalny przypomnial, że Trybunal Konstytucyjny nie uważa się za kompetentny do merytorycznej oceny trafności przyjętych w ustawie rozwiązań prawnych. Rozwiązania przyjęte w ustawie z 23 maja 1991 r...