Orzeczenie nº Z.U. 1997 / 2 / 17 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), May 06, 1997

• Judge: Jadwiga Skórzewska-Losiak
• President: Wojciech Sokolewicz
• Resolution Date: May 06, 1997
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

17

ORZECZENIE

z dnia 6 maja 1997 r.

Sygn. akt U. 2/96

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Wojciech Sokolewicz - przewodniczący

Krzysztof Kolasiński

Jadwiga Skórzewska-Losiak - sprawozdawca

Joanna Szymczak - protokolant

po rozpoznaniu 6 maja 1997 r. na rozprawie sprawy z polączonych wniosków Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, Rady Krajowej Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia oraz Komisji Krajowej Wolnego Związku Zawodowego "Sierpień 80", z udzialem umocowanych przedstawicieli uczestników postępowania: wnioskodawców, Rady Ministrów i Prokuratora Generalnego:

1. Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy o stwierdzenie:

   niezgodności uchwaly Rady Ministrów Nr 7/94 z 15 lutego 1994 r. w sprawie powolania Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno-Gospodarczych (niepublikowanej) zmienionej uchwalą Rady Ministrów Nr 144/96 z 17 grudnia 1996 r. (niepublikowaną), z art. 1 i art. 3 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 184, Nr 150, poz. 729; z 1996

   r. Nr 106, poz. 488), wobec naruszenia przez tę uchwalę ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234; zm.: z 1994 r. Nr 43, poz. 163; z 1996 r. Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110, Nr 61, poz. 283, Nr 75, poz. 355, Nr 152, poz. 723), ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236) i ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, dzial jedenasty (Dz.U. Nr 24, poz. 141; zm.: z 1975 r. Nr 16, poz. 91; z 1981 r. Nr 6, poz. 23; z 1982 r. Nr 31, poz. 214; z 1985 r. Nr 20, poz. 85, Nr 35, poz. 162; z 1986 r. Nr 42, poz. 201; z 1987 r. Nr 21, poz. 124; z 1988 r. Nr 20, poz. 134; z 1989 r. Nr 20, poz. 107, Nr 35, poz. 192; z 1990 r. Nr 4, poz. 19, Nr 43, poz. 251, Nr 55, poz. 319; z 1991 r. Nr 53, poz. 226, Nr 55, poz. 236 i poz. 237; z 1994 r. Nr 113, poz. 547; z 1995 r. Nr 16, poz. 77; z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 87, poz. 396, Nr 147, poz. 687), w zakresie trybu negocjacji i stron biorących udzial w negocjacjach wielkości wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej oraz w zakresie równego traktowania związków zawodowych przez organy administracji państwowej, a także konstytucyjnej zasady stanowienia prawa,

   2 2

2. Rady Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia o stwierdzenie:

   niezgodności powolanej wyżej uchwaly Rady Ministrów z art. 1 i art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 powolanej wyżej Ustawy Konstytucyjnej oraz z art. 4, art. 6, art. 7 ust. 1 i art. 21 powolanej ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych,

3. Komisji Krajowej Wolnego Związku Zawodowego "Sierpień 80" o stwierdzenie: niezgodności powolanej uchwaly Rady Ministrów, w części określającej

   zasady uczestnictwa związków zawodowych w pracach Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno-Gospodarczych, z art. 85 powolanej Ustawy Konstytucyjnej oraz art. 7 i 11 powolanej ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych i z art. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie ksztaltowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń w podmiotach gospodarczych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2; zm.: Nr 43, poz. 221) w części ograniczającej uczestnictwo związków zawodowych do wymienionych w powolanej uchwale Rady Ministrów

   orzeka:

   Uchwala Rady Ministrów Nr 7/94 z 15 lutego 1994 r. w sprawie powolania Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno-Gospodarczych (niepublikowana) zmieniona uchwalą Rady Ministrów Nr 144/96 z 17 grudnia 1996 r. (niepublikowaną) w zaskarżonym zakresie nie jest niezgodna z art. 1, art. 3 i art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 184, Nr 150, poz. 729; z 1996 r. Nr 106, poz. 488) oraz z art. 7 i 11 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234; zm.: z 1994 r. Nr 43, poz. 163; z 1996 r. Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110, Nr 61, poz. 283, Nr 75, poz. 355, Nr 152, poz. 723) i z art. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie ksztaltowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń w podmiotach gospodarczych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2; zm.: Nr 43 poz. 221);

   postanawia:

   w pozostalym zakresie, tj. w części - objętej wnioskami Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy i Rady Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia - dotyczącej zarzutów niezgodności uchwaly Rady Ministrów Nr 7/94 z 15 lutego 1994 r. w sprawie powolania Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno-Gospodarczych (niepublikowanej) zmienionej uchwalą Rady Ministrów Nr 144/96 z 17 grudnia 1996 r. (niepublikowaną), z art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 powolanej Ustawy Konstytucyjnej, z art. 4, art. 6 art. 7 ust. 1 i art. 21 powolanej ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz z powolanymi ustawami: z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych i z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - dzial jedenasty

   3 3

   umorzyć postępowanie na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985

   r. o Trybunale Konstytucyjnym (tekst jednolity z 1991 r. Dz.U. Nr 109, poz. 470; zm.: z 1993 r. Nr 47, poz. 213; z 1994 r. Nr 122, poz. 593; z 1995 r. Nr 13, poz. 59; z 1996 r. Nr 77, poz. 367).

   Uzasadnienie:

   I

1. Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy wystąpil 12 stycznia 1996 r. o zbadanie zgodności uchwaly Rady Ministrów Nr 7/94 z 15 lutego 1994 r. w sprawie powolania Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno-Gospodarczych z art. 1 i art. 3 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym oraz z ustawą o związkach zawodowych, ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych oraz z kodeksem pracy (dzial jedenasty).

   W uzasadnieniu wniosku podniesiono, że przyjęty w uchwale Rady Ministrów Nr 7/94 model zakresu i trybu negocjacji oraz stron mających uprawnienie do brania udzialu w negocjacjach prowadzonych w ramach Trójstronnej Komisji dotyczących wielkości wynagrodzenia pracowników państwowej sfery budżetowej jest sprzeczny z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego. Narusza także zasadę równorzędnego traktowania związków zawodowych przez organy administracji państwowej. Istniejący stan prawny rodzi, zdaniem wnioskodawcy, poczucie braku zaufania obywateli do państwa i prawa, co narusza art. 1 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy oraz umożliwia organom państwa dzialanie niezgodne z prawem, co stanowi naruszenie art. 3 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy.

   Jako podstawowy punkt odniesienia sprzeczności uchwaly Rady Ministrów Nr 7/94 z postanowieniami kodeksu pracy, ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, wnioskodawca wskazal przepisy ustawy z 23 grudnia 1994 r. o ksztaltowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Zdaniem wnioskodawcy Trójstronna Komisja wkracza tutaj w kompetencje związków zawodowych i w istocie je zastępuje, a podejmowane przez nią decyzje mają bezwzględnie obowiązujący charakter i to nie tylko w odniesieniu do stron uzgadniających stanowiska, lecz także w stosunku do wszystkich innych związków zawodowych dzialających w sferze budżetowej. W ocenie wnioskodawcy przepisy uchwaly ograniczają przedmiot negocjacji ewentualnego ponadzakladowego ukladu zbiorowego pracy pracowników państwowej sfery budżetowej.

   Wnioskodawca zarzucil ponadto sprzeczność z zakwestionowaną uchwalą postanowień Regulaminu Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno-Gospodarczych. Zaskarżona uchwala RM przewiduje, że Komisja ustala swe stanowisko w drodze uzgodnienia. Oznacza to równorzędność wszystkich czlonków Komisji. Tymczasem Regulamin przewiduje zróżnicowanie wagi glosów poszczególnych czlonków Komisji. W tym też zakresie jest on sprzeczny z postanowieniami zaskarżonej uchwaly.

   Wnioskodawca nie wskazal w osnowie wniosku, które przepisy uchwaly Rady Ministrów Nr 7/94 są w jego ocenie niezgodne z art. 1 i art. 3 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy oraz z ustawą o związkach zawodowych, ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych oraz ustawą - Kodeks pracy.

   Trybunal Konstytucyjny po wstępnym rozpoznaniu wniosku w postanowieniu z 26 marca 1996 r., sygn. akt T. 7/96, na podstawie art. 23 § 2 ustawy o Trybunale

   4 4

   Konstytucyjnym, nadal wnioskowi dalszy bieg. Zarazem precyzując wniosek OZZL Trybunal przyjąl, na podstawie analizy uzasadnienia, że wniosek dotyczy przepisów § 3 ust. 3 oraz § 4 ust. 3 uchwaly Rady Ministrów z 15 lutego 1994 r. Nr 7/94, a więc reprezentacji pracowników w Trójstronnej Komisji oraz zasad poszerzania jej skladu.

2. 25 czerwca 1996 r. z kolei Rada Krajowa Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia wystąpila o zbadanie zgodności uchwaly RM Nr 7/94 z 15 lutego 1994 r. w sprawie powolania Trójstronnej Komisji do Spraw Spoleczno- Gospodarczych z art. 1 i art. 85 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy oraz z art. 4, 6, 7 ust. 1 i art. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zmianami). W ocenie Rady Krajowej zaskarżona uchwala nie określa kryteriów reprezentatywności organizacji związkowych uzasadniających uzyskanie przez nie statusu czlonka Trójstronnej Komisji. Przyjęte w zaskarżonej uchwale rozwiązanie, zgodnie z którym w negocjacjach dotyczących ksztaltowania środków na wynagrodzenia w państwowej...