Orzeczenie nº Z.U. 1996 / 6 / 55 of Trybunału Konstytucyjnego (Polska), December 16, 1996

• Judge: Ferdynand Rymarz
• President: Stefan J. Jaworski
• Resolution Date: December 16, 1996
• Issuing Organization: Trybunału Konstytucyjnego (Polska)

O R Z E C Z E N I E

z dnia 16 grudnia 1996 r.

Sygn. akt U. 1/96

Trybunal Konstytucyjny w skladzie:

Stefan J. Jaworski - przewodniczący

Lech Garlicki

Ferdynand Rymarz - sprawozdawca

Joanna Szymczak - protokolant

po rozpoznaniu 16 grudnia 1996 r. na rozprawie sprawy z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, z udzialem umocowanych przedstawicieli uczestników postępowania: Wnioskodawcy, Prezesa Rady Ministrów i Prokuratora Generalnego o stwierdzenie niezgodności:

§ 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1994 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz.U. Nr 119, poz. 570) w części dotyczącej wylączenia z podstawy obliczenia dodatku mieszkaniowego i kosztów zarządu nieruchomością wspólną (z wyjątkiem oplat na windę i

antenę zbiorczą), ponoszonych przez wlaścicieli lokali, z:

- art. 42 ust. 6 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 105, poz. 509; zm.: z 1995 r. Nr 86,

poz. 443, Nr 133, poz. 654),

- art. 54 ust. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.,

- art. 1 i 67 ust. 2 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych, przez art. 77 powolanej wyżej Ustawy Konstytucyjnej

orzeka :

1. Paragraf 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1994 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz.U. Nr 119, poz. 570), jest niezgodny z zasadą równości obywateli wobec prawa - art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy przez art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 184; Nr 150, poz. 729; z 1996 r. Nr 106, poz. 488) i z zasadą sprawiedliwości spolecznej (art. 1 powolanych przepisów konstytucyjnych), przez to, że w oparciu o kryteria pozbawione relewantnego związku z celem ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 105, poz. 509; zm.: z 1995 r. Nr 86, poz. 433, Nr 133, poz. 654; z 1996 r. Nr 56, poz. 257), ograniczyl zakres uprawnień osób w nim wymienionych do zrekompensowania wydatków mieszkaniowych.

2. Paragraf 1 ust. 1 pkt 3 powolanego w pkt. pierwszym rozporządzenia Rady Ministrów, jest zgodny z art. 42 ust. 6 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych (Dz.U. Nr 105, poz. 509; zm.: z 1995 r. Nr 86, poz. 433, Nr 133, poz. 654; z 1996 r. Nr 56, poz. 257), a tym samym nie jest niezgodny z art. 54 ust. 1 powolanej Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r.

   Uzasadnienie:

1. Wnioskiem z 22 lutego 1996 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpil do Trybunalu Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności § 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1994 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz.U. Nr 119, poz. 570) z przepisami zawartymi w:

   - art. 42 ust. 6 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 105, poz. 509 ze zmianami),

   - art. 54 ust. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między wladzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426 ze zmianami),

   - art. 1 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy przepisem art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. - wyrażającym zasadę demokratycznego państwa prawnego i zasadę sprawiedliwości spolecznej,

   - art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych ustanawiającym zasadę równości. Wnioskodawca zarzuca, że zaskarżonym przepisem wylączono z podstawy obliczania dodatku mieszkaniowego w gospodarstwach domowych wlaścicieli lokali, koszty zarządu nieruchomością wspólną. Tylko niektóre kategorie wydatków uznano za decydujące dla naliczania dodatku mieszkaniowego, a mianowicie - oplaty za energię cieplną i wodę dostarczane do lokalu oraz oplaty za odbiór nieczystości stalych i plynnych, windę i antenę zbiorczą.

   Bez wyraźnego upoważnienia ustawodawcy tylko niektóre wydatki zakwalifikowano jako integralne elementy podstawy dodatków mieszkaniowych. Wyeliminowano wydatki logicznie przez ustawodawcę powiązane z ustaleniem prawa do dodatku mieszkaniowego oraz jego utratą w razie ich nie uiszczania.

   Związek ten wynika jasno z przepisów zawartych w rozdziale 6 ustawy o najmie lokali. Wstrzymanie - mocą art. 43 ust. 3 w związku z ust. 1 tej ustawy - dodatku mieszkaniowego osobie nie uiszczającej należności stanowiących podstawę obliczenia dodatku, odnosi się odpowiednio do wlaścicieli domów jednorodzinnych (zdanie drugie art. 43 ust. 3), nie pokrywających wydatków przewidzianych w akcie wykonawczym, wydanym na podstawie art. 42 ust. 6 tej ustawy.

   Zakwestionowane rozporządzenie nie respektuje przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o wlasności lokali (Dz.U. Nr 85, poz. 338) definiującej pojęcie kosztów zarządu nieruchomością wspólną. Art. 14 wylicza przykladowo, co sklada się na koszty zarządu nieruchomością wspólną. Są to wydatki na remonty i bieżącą konserwację; oplaty za dostawę energii cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz oplaty za antenę zbiorczą i windę; ubezpieczenia, podatki i inne oplaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez wlaścicieli poszczególnych lokali; wydatki na utrzymanie porządku czystości; wynagrodzenie czlonków zarządu lub zarządcy.

   Ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych ani nie definiuje pojęcia kosztów zarządu, którym się posluguje, ani nie upoważnia do ustalenia jego rozumienia aktem wykonawczym.

   Przepis art. 14 ustawy o wlasności lokali zawierający katalog wydatków ustalający koszty zarządu nieruchomością jest znacznie szerszy niż wykaz wydatków zakwalifikowanych na ten cel przez zakwestionowane rozporządzenie Rady Ministrów.

   Zgodnie z dyspozycją art. 54 ust. 1 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. Rada Ministrów wydaje rozporządzenia w celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych jej upoważnień, co wyklucza modyfikowanie treści ustawy, jak czyni to zaskarżony przepis §

   1 ust. 3 aktu wykonawczego, naruszając jednocześnie konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego wyrażoną w art. 1 przepisów konstytucyjnych.

   Co do zasady, dodatek mieszkaniowy ma pokrywać w części wydatki istotne, związane z utrzymaniem lokali przez osoby najuboższe. Ratio legis tego przepisu to przeciwdzialanie utracie praw do lokali mieszkalnych na skutek niemożności oplacania czynszu najmu, oplat eksploatacyjnych oraz kosztów zarządu. Orzeczenie Trybunalu Konstytucyjnego (K. 4/95) kwalifikuje do cech relewantnych osób legitymowanych do...