Uchwała siedmiu sędziów SN Sąd Najwyższy z dnia , 22-10-2019. I NSNZP 2/19

• Presiding Judge: Prezes SN Joanna Lemańska
• Date: 22 October 2019
• Resolution Number: I NSNZP 2/19
• Court: Board of Extraordinary Control and Public Affairs (Supreme Court)

Sygn. akt I NSNZP 2/19

UCHWAŁA

składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego

Dnia 22 października 2019 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Joanna Lemańska (przewodniczący)

SSN Tomasz Demendecki

SSN Marek Dobrowolski

SSN Paweł Księżak (sprawozdawca)

SSN Marcin Łochowski

SSN Marek Siwek

SSN Krzysztof Wiak

Protokolant Paulina Gorajewska

z udziałem Prokuratora Generalnego

w sprawie powództwa B. P. i B. P.

przeciwko Szpitalowi (…) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

oraz (…) Zakładowi Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę

po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw

Publicznych w dniu 22 października 2019 r.

zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z

dnia 24 lipca 2019 r., sygn. akt I NSNc 5/19

do rozstrzygnięcia składowi powiększonemu tego Sądu:

"1. Czy skarga nadzwyczajna jest środkiem zaskarżenia względnie

subsydiarnym czy też bezwzględnie subsydiarnym, którego

dopuszczalność uzależniona jest od uprzedniego wyczerpania

możliwości skorzystania przez uprawnionego z innych

nadzwyczajnych środków zaskarżenia orzeczenia?

2

2. Czy najbliższym członkom rodziny poszkodowanego, który w

wyniku czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju

zdrowia, przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne z tytułu

naruszenia ich własnego dobra osobistego na podstawie art. 448 w

zw. z art. 24 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

(tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1145), czy też - w przypadku uznania, że

nie istnieje dobro osobiste w postaci więzi rodzinnych - najbliższym

członkom rodziny poszkodowanego przysługuje roszczenie o

zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art.

445 § 1 Kodeksu cywilnego lub art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego?

3. Czy sąd może odmówić przyznania zadośćuczynienia za krzywdę

najbliższemu członkowi rodziny osoby, która w wyniku czynu

niedozwolonego doznała ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, jeżeli

najbliższy członek rodziny w związku z zaistniałym zdarzeniem

zrezygnował z utrzymania więzi rodzinnych?"

1. podjął uchwałę następującej treści:

„Osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu

niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia,

nie przysługuje zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art.

448 Kodeksu cywilnego”;

2. odmówił podjęcia uchwały w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Zagadnienia prawne, przedstawione na podstawie art. 39817 § 1 k.p.c.,

powstały przy rozpoznawaniu przez Sąd Najwyższy skargi nadzwyczajnej

wniesionej przez Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z 8

stycznia 2016 r., I ACa (…), wydanego w sprawie o zadośćuczynienie,

odszkodowanie i rentę.

3

Powodami w sprawie byli bezpośrednio poszkodowany, jego była żona oraz

syn. Sąd Okręgowy w W. stanął na stanowisku, że pozwanemu publicznemu

zakładowi opieki zdrowotnej przypisać należy odpowiedzialność za zbyt późną

diagnozę poszkodowanego, u którego doszło do udaru mózgu, co skutkowało

poważnym uszczerbkiem na jego zdrowiu. Sąd Okręgowy przyjął, że powyższe

uzasadnia zasądzenie na rzecz poszkodowanego pacjenta zadośćuczynienia oraz

odszkodowania, w tym w formie miesięcznej renty, a także ustalenie

odpowiedzialności na przyszłość za wszelkie szkody związane z

nieprawidłowościami, jakich dopuścił się personel pozwanego publicznego zakładu

opieki zdrowotnej, o ile takie, jeszcze nieznane, szkody ujawnią się w przyszłości.

Ponadto Sąd Okręgowy uznał, że prawo do cieszenia się niezakłóconym życiem

rodzinnym i utrzymania wynikających z niego więzi stanowi dobro osobiste

członków rodziny i uzasadnia zasądzenie zadośćuczynienia na podstawie art. 448

k.c. W ocenie Sądu Okręgowego rozstrój zdrowia powoda (poszkodowanego

pacjenta) spowodował trwałe naruszenie relacji rodzinnych i więzi bliskości między

małżonkami oraz między powodem i jego synem, co uzasadniało zasądzenie

zadośćuczynienia także na ich rzecz.

W wyniku rozpoznania apelacji Sąd Apelacyjny w (…) zmienił zaskarżony

wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo w części zasądzającej

zadośćuczynienie na rzecz byłej żony i syna bezpośrednio poszkodowanego.

Sąd drugiej instancji stanął na stanowisku, że tylko śmierć członka rodziny może

naruszyć dobra jego najbliższych. W związku z tym, w ocenie Sądu Apelacyjnego w

(…), więzi rodzinne zostały zachowane, chociaż nie na takim poziomie satysfakcji

jak przed zdarzeniem.

Postanowieniem z 5 stycznia 2017 r., I CSK 444/16, Sąd Najwyższy odmówił

przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej powodów – byłej żony bezpośrednio

poszkodowanego i jego syna – stwierdzając, że w sprawie nie zachodzi potrzeba

wykładni art. 23 w zw. z art. 448 k.c., albowiem w judykaturze ugruntowany jest już

pogląd, że zdarzeniem uzasadniającym roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia na

podstawie tych regulacji jest zerwanie więzi rodzinnych wywołane śmiercią osoby

bliskiej w wyniku deliktu.