Wyrok Nr K 6/15 Trybunału Konstytucyjnego, 26-04-2018

• Judgement Number: K 6/15
• Date: 26 April 2018
• Official Gazette Publication: OTK ZU A/2018, poz. 24 Dz.U. z 2018 r. poz. 830 z dnia 2 maja 2018 r.
• Court: Constitutional Tribunal (Poland)

O R Z E C Z N I C T W O

TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO

ZBIÓR URZĘDOWY

Seria A

Warszawa, dnia 11 maja 2018 r.

Pozycja 24

WYROK

z dnia 26 kwietnia 2018 r.

Sygn. akt K 6/15*

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Piotr Tuleja – przewodniczący

Grzegorz Jędrejek

Piotr Pszczółkowski – sprawozdawca

Michał Warciński

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,

protokolant: Krzysztof Zalecki,

po rozpoznaniu, z udziałem wnioskodawcy oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na roz-

prawie w dniu 26 kwietnia 2018 r., wniosku Prezydenta Konfederacji Lewiatan o zbadanie

zgodności:

1) art. 3 ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U.

Nr 35, poz. 163, ze zm.) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

a w szczególności z wywodzoną z tego przepisu zasadą prawidłowej legislacji

oraz z art. 20 w związku z art. 22 Konstytucji,

2) art. 185 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz.

1502) oraz art. 1 ustawy o społecznej inspekcji pracy w zakresie, w jakim roz-

szerza cel społecznej inspekcji pracy na ochronę uprawnień pracowniczych, a

także art. 4, art. 8 i art. 11 ustawy o społecznej inspekcji pracy z art. 2 Konsty-

tucji, a w szczególności z wywodzonymi z tego przepisu zasadą prawidłowej

legislacji i prawem do prywatności, z art. 20 w związku z art. 22 oraz z art. 47

Konstytucji,

3) art. 5 ustawy o społecznej inspekcji pracy z art. 2 Konstytucji, a w szczególno-

ści z wywodzoną z tego przepisu zasadą prawidłowej legislacji oraz z art. 20

w związku z art. 22 Konstytucji,

4) art. 6 i art. 7 ustawy o społecznej inspekcji pracy z art. 2 Konstytucji,

a w szczególności z wywodzonymi z tego przepisu zasadą prawidłowej legisla-

cji, zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz prawem

do sądu, a także z art. 20 w związku z art. 22 oraz z art. 77 ust. 2 Konstytucji,

5) art. 11 i art. 12 ustawy o społecznej inspekcji pracy z art. 20 Konstytucji,

* Sentencja została ogłoszona dnia 2 maja 2018 r. w Dz. U. poz. 830.

OTK ZU A/2018 K 6/15 poz. 24

2

6) art. 13 ustawy o społecznej inspekcji pracy z art. 2 Konstytucji, a w szczegól-

ności z wywodzonymi z tego przepisu zasadami prawidłowej legislacji oraz

zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, a także z art. 20

w związku z art. 22 oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji,

7) art. 14 i art. 15 ustawy o społecznej inspekcji pracy z art. 2 Konstytucji,

a w szczególności z wywodzonymi z tego przepisu zasadami prawidłowej legi-

slacji oraz zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz z art. 20

w związku z art. 22 Konstytucji,

o r z e k a:

1. Art. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U.

z 2015 r. poz. 567) i art. 185 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U.

z 2018 r. poz. 108, ze zm.) w zakresie, w jakim powierzają społecznej inspekcji pracy

kontrolę przestrzegania prawa pracy w sprawach innych niż dotyczące przepisów i za-

sad bezpieczeństwa i higieny pracy, są zgodne z zasadą prawidłowej legislacji wywodzo-

ną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także z art. 20 i art. 22 w związku

z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

2. Art. 3 ust. 1 w związku z art. 13 ustawy o społecznej inspekcji pracy jest zgod-

ny z zasadą prawidłowej legislacji wywodzoną z art. 2 Konstytucji, a także z art. 20

i art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

3. Art. 5 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o społecznej inspekcji pracy jest zgodny

z zasadą prawidłowej legislacji wywodzoną z art. 2 Konstytucji.

4. Art. 7 ust. 2 ustawy o społecznej inspekcji pracy w zakresie, w jakim nie prze-

widuje prawa pracodawcy do złożenia wniosku o odwołanie społecznego inspektora pra-

cy, jest zgodny z zasadą prawidłowej legislacji wywodzoną z art. 2 Konstytucji.

5. Art. 8 ust. 1 ustawy o społecznej inspekcji pracy jest zgodny z art. 20 i art. 22

w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

6. Art. 8 ust. 2 ustawy o społecznej inspekcji pracy:

a) jest zgodny z art. 20 i art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

b) w zakresie, w jakim nie uzależnia obowiązku udzielenia społecznemu inspekto-

rowi pracy informacji oraz okazania mu dokumentów od uzyskania zgody pracownika

w wypadkach, w których realizacja tego obowiązku wiązałaby się z udostępnieniem da-

nych osobowych tego pracownika, jest niezgodny z art. 47 Konstytucji.

7. Art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o społecznej inspekcji pracy jest zgodny z art. 20

i art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

8. Art. 11 ust. 3 ustawy o społecznej inspekcji pracy, rozumiany w ten sposób,

że wniesienie sprzeciwu do właściwego inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy

zawiesza obowiązek wykonania zalecenia zakładowego społecznego inspektora pracy,

jest zgodny z art. 20 i art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

OTK ZU A/2018 K 6/15 poz. 24

3

Ponadto p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji

i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072) umorzyć

postępowanie w pozostałym zakresie.

Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

UZASADNIENIE

I

1. W piśmie z 28 listopada 2014 r. Prezydent Konfederacji Lewiatan (dalej: wniosko-

dawca) wniósł o orzeczenie przez Trybunał, że:

1) art. 3 ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. Nr 35,

poz. 163, ze zm.; dalej: u.s.i.p. lub ustawa o społecznej inspekcji pracy) jest niezgod-

ny z art. 2 Konstytucji, a w szczególności z wywodzoną z tego przepisu zasadą pra-

widłowej legislacji, oraz z art. 20 w związku z art. 22 Konstytucji – z powodu braku

precyzyjnego określenia maksymalnej liczby społecznych inspektorów pracy, którzy

mogą działać w jednym zakładzie pracy,

2) art. 185 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz.

1502; dalej: k.p. lub kodeks pracy) oraz art. 1 u.s.i.p. w zakresie, w jakim rozszerza

cel społecznej inspekcji pracy na ochronę uprawnień pracowniczych, a także art. 4,

art. 8 i art. 11 u.s.i.p. są niezgodne z art. 2 Konstytucji, a w szczególności z wywo-

dzonymi z tego przepisu zasadą prawidłowej legislacji i prawem do prywatności,

a także z art. 20 w związku z art. 22 oraz z art. 47 Konstytucji – z powodu zbyt sze-

rokiego i ogólnikowego określenia kompetencji społecznych inspektorów pracy,

3) art. 5 u.s.i.p. jest niezgodny z art. 2 Konstytucji, a w szczególności z wywodzoną

z tego przepisu zasadą prawidłowej legislacji, oraz z art. 20 w związku z art. 22 Kon-

stytucji – z powodu mało precyzyjnego określenia kwalifikacji wymaganych od kan-

dydatów na społecznych inspektorów pracy,

4) art. 6 i art. 7 u.s.i.p. są niezgodne z art. 2 Konstytucji, a w szczególności z wywodzo-

nymi z tego przepisu zasadą prawidłowej legislacji, zasadą zaufania do państwa

i stanowionego przez nie prawa oraz prawem do sądu, a także z art. 20 w związku

z art. 22 oraz z art. 77 ust. 2 Konstytucji – z powodu nieokreślenia jasnej procedury

wyboru i odwoływania społecznych inspektorów pracy i przyjęcie w tym zakresie

mechanizmu, który nie gwarantuje rzeczywistej kontroli rzetelnego wywiązywania

się przez nich z ich funkcji, a także z powodu braku możliwości sądowej kontroli

prawidłowości wyboru i odwołania społecznych inspektorów pracy,

5) art. 11 i art. 12 u.s.i.p. są niezgodne z art. 20 Konstytucji – z powodu przyznania za-

kładowym społecznym inspektorom pracy prawa do wydawania zaleceń, które

w wypadku niewniesienia zastrzeżeń stanowią akty władcze wiążące pracodawców,

oraz obciążenia pracodawców koniecznością założenia i prowadzenia zakładowych

ksiąg zaleceń i uwag,

6) art. 13 u.s.i.p. jest niezgodny z art. 2 Konstytucji, a w szczególności z wywodzonymi

z tego przepisu zasadami prawidłowej legislacji oraz zaufania do państwa i stano-

wionego przez nie prawa, a także z art. 20 w związku z art. 22 oraz z art. 32 ust. 1

Konstytucji – z powodu objęcia społecznych inspektorów pracy nadmierną ochroną,

uzależnienia tej ochrony od kryterium niezwiązanego z rzeczywistym charakterem